Waarom overeten we onszelf en wat kun je eraan doen?

Voordat je je riem een gaatje verzet of toch nog even snel grijpt naar een stuk chocolade, lees dan dit even.

Jezelf overeten heeft namelijk een reden. En die reden is niet geheel gezond. Overeten zorgt ervoor dat we te veel calorieën binnenkrijgen en lichamelijke ongemakken ervaren.

We kennen het allemaal: één handje chips. Een goede, gezonde salade, een pizza die we toch niet helemaal op zullen eten of één hap van het dessert van je geliefde omdat je er zelf geen wilt bestellen. Om er vervolgens toch maar één te bestellen, want: heerlijk. En maar klagen dat je 'zo vol' zit. Waar komt dat precies vandaan, dat overeten? En waarom kunnen we niet gewoon genoegen nemen met 'genoeg eten'. Laten we eerst even bespreken wat er precies met je lichaam gebeurt wanneer je overeet.

Voordat je een hap neemt, maakt je lichaam al speeksel aan. Het idee van 'iets eten' zet je lichaam in een bepaalde modus. Wanneer het eten de maag bereikt, wordt er zoutzuur toegevoegd om het eten sneller te verteren. Wanneer er te veel eten in je maag zit, wordt het zuur omhoog geduwd en ontstaat er maagzuur.

Daarbij: hoe meer eten er in de maag verdwijnt, hoe meer de maag uitzet. Sommige magen kunnen wel tot 4 liter opzwellen. Wanneer je maag opzwelt, komen andere organen ook in de verdrukking. Dit kan een naar gevoel geven, vooral omdat er ook vaak lucht bij zit. Die lucht moet ontsnappen om plaats te maken en dat is niet altijd even flatteus. En dan nog iets: al dat eten moet ook verteerd worden en dat is een hele klus. Kost behoorlijk wat energie wat weer een after diner dip veroorzaakt. Genoeg ongemakken om niet meer te willen overeten.

Je hebt verschillende soorten 'honger'. Lichamelijke honger (je lichaam vraagt om energie), honger van de ogen (mooi opgemaakte borden of romige taarten), honger van de mond (iets lekkers willen proeven) en honger van de geest. Dat laatste wil ik graag even toelichten: je geest, ofwel je gedachten, belemmeren het contact met je lichaam. We houden onszelf continu rare veronderstellingen voor: 'Straks ga ik sporten, dús ik moet nu heel veel eten.' Of: 'Ik heb pas laat een lunch, dus ik moet even heel stevig ontbijten, anders houd ik het niet vol.' Maar we hebben totaal geen idee meer waar ons lichaam nou echt behoefte aan heeft. Daarom is het belangrijk dat we mindful - of intuïtief - gaan eten.

Vaak zoeken we ook afleiding of emotionele bevrediging en denken we dat eten de oplossing is. Misschien heb je weleens in een situatie gezeten waarbij je je ongemakkelijk of angstig voelde of dat je verdriet had en dat je dacht dat een koekje of zak chips dat oncomfortabele gevoel zou wegnemen. Vanaf dat moment linken je hersenen 'de ongemakkelijke situatie' aan troostvoer.

Het is belangrijk dat je leert omgaan met het ongemakkelijke gevoel; dat lege gevoel. Het is een beetje hetzelfde met mensen die gestopt zijn met roken. Het is niet zozeer dat ze écht meer trek hebben in de sigaret, maar ze willen iets te doen hebben, ofwel: het is de gewoonte die blijft.

Waarom zou je meer willen eten, als je lichaam al genoeg heeft? Bekijk het heel sec. Voed je lichaam in plaats van het te vullen. Daarnaast: die taart zul je heus nog weleens in je leven proeven. Zo bijzonder is het niet en het zijn alleen maar extra, onnodige calorieën. Het weerstaan van eten kost wilskracht, maar wanneer je deze twijfel voelt, voel dan ook eens waar je lichaam behoefte aan heeft. Wacht tien minuten en kijk of je dan echt nog trek hebt of dat het gewoon meer 'voor de lekker' is.

Kauw goed en kijk ook of je geen dorst hebt. Honger en dorst kunnen nog weleens verward worden. Schep kleinere porties op dan je gewend bent (immers waarom zou je je bord moeten leegeten?) en eet rustig. Leg na elke hap je bestek neer en wees je bewust van de smaak en structuur van het eten.

Vergeet ook niet rustig in en uit te ademen. Zo voorkom je dat je schrokt en geef je je lichaam de tijd om te registreren of je vol zit. En geef je 'hongergevoel' ook een cijfer. 1 is 'ik val om van de honger' en 10 is 'ik heb eigenlijk helemaal geen trek, maar eet om iets te doen te hebben'. Zit je tussen de 4 en 5, dan heeft je lichaam misschien toch nog wat energie nodig. En net als het stoppen met roken: je moet om leren gaan met oncomfortabele gevoel, maar ook deze ongemakkelijkheid verdwijnt. Uiteindelijk wil je het beste voor je lichaam en dan is een gezonde relatie met eten wel zo belangrijk.